Monday, December 3, 2018

खोट्याचा बाजार

खोट्याचा बाजार 


खोट्याचा बाजार  

खोटेपणा कशात नाही हो ? प्रत्येकच गोष्टीत खोटेपणा आहे आणि त्याचा बाजार होउन लोक फसतात. शिवाजी महाराजांच्या नावावर तर हे मोठ्या प्रमाणात होते. शिवाजी महाराजांच्या नावावर लोक भावनिक होउन काहिहि आणि कितीही किमतीला घेतात हे विक्रेत्यांना माहीतीच असते. मी नाणे संग्राहक आहे त्यामुळे मी शिवाजी महाराजांच्या नाण्यांबद्दलच बोलेन. प्रत्येक शिवप्रेमीला, इतिहास वाचकाला, अभ्यासकाला आणि नाणे संग्राहकाला शिवाजी महाराजांचे एक तरी नाणे संग्रही असावे असे वाटत असते आणि ते मिळवण्यासाठी आपण भटकत असतो. आपली त्यामागची भावना अत्यंत शुद्ध असते पण काही ठिकाणी आपला अभ्यास कमी पडतो. शिवरायांची नाणी मुळातच काहि फार मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध नाहीत आणि वस्तुच्या उपलब्धतेवरुन वस्तुची किंमत ठरते. उपलब्धता कमी असली की किंमत वाढुन त्याच्या नकला आणि त्याबद्दलचा खोटेपणा ही सुरु होतो आणि तसेच काहीसे ‘शिवराई’ बद्दल झालेले आहे.
‘शिवराई’ बद्दलच्या खोटेपणाचा बाजार हा आज सुरु झाला असे नाही शतकापुर्वीही असा खोटेपणा चालु होता, त्याबद्दल लवकरच मी स्वतंत्र लेख लिहिन.
एखाद्या गोष्टीच्या शोधात भटकुन झाल्यावर जेव्हा ती गोष्ट आपल्या समोर येते तेव्हा त्या गोष्टिचा खरा-खोटेपणा जाणुन घेण्यात आपल्याला काही रस नसतो आपल्याला फक्त ती गोष्ट हवी असते आणि असेच काही लोकांच्या बाबतीत मी ऐकले आहे. बऱ्याच शोधानंतर आम्हाला शिवराई मिळाल्याचे मोठ्या खुशीने त्या लोकांनी सांगीतले पण त्या शिवराई खोट्या होत्या. इथे त्यांचे नाण्यांबद्दलचे ज्ञान कमी पडले. आपण आपले ज्ञान स्वतःच वाढवावे कधीही नाणी खरेदी करत असताना एखाद्या नाणकशास्त्र तज्ञाचा सल्ला घ्यावा त्याशिवाय नाणी घेउ नये.
नाणी अभ्यासक हुशार झाले तसे खोट्या नाण्यांचा बाजार चालवणारेही फार हुशार झालेत. अगदी मागील कित्तेक दशकांपासुन संग्रह करणारे तज्ञ लोकही यात फसत आहेत तर त्यापुढे आपण काय ?? शिवराई बद्दलच नाही तर असा खोटेपणा कित्तेक नाण्यांबद्दल आहे त्यामुळे नाणी खरेदी करतांना आपण सावध रहावे आणि खोटी नाणी कशी ओळखावीत ? यावर लिहीणे म्हणजे खोट्या नाण्यांचा बाजार चालवणाऱ्यांना हुशार करणे होइल.
हि खोटि नाणी कोण बनवतं ? कुठे बनवतं ? याबद्दल काही माहीती नाही. पण पुण्याच्या जुन्या बाजारात ही नाणी विकली जात असल्याचे मागे कुनीतरी सांगीतल्याचे आठवते. तसेच काहींना हि नाणी राजकोट, गुजरात भागातुन मिळाल्याचे समजले. ही नाणी अत्यंत हुशारीने बनवली जात आहेत पण आपण सावध राहिलात तर नक्कीच आपण ती ओळखु शकाल. आपल्याला सावध करण्याच्या हेतुने ही पोस्ट लिहीलेली आहे.

या खोट्या नाण्यांची छायाचित्रे सोबत जोडत आहे, ती आपण निरखुन पहावी आणि सावध व्हावे.

- आशुतोष सुनिल पाटिल.